هر کس می تواند پس از رسیدن به سن قانونی (18 سال) با رعایت مفاد این دستورالعمل, نام خانوادگی خود را از طریق انتخاب واژه بلامعارض یا با کسب اجازه از دارنده حق تقدم برای یکبار تغییر دهد.

اشخاص واجد شرایط می توانند در موارد زیر درخواست تغییر نام خانوادگی نمایند:

1- نام خانوادگی از واژه های نامناسب باشد مانند: پالانی, بیچاره, گدا, آشوغ, درویزه وامثال آن.

2 - نام خانوادگی بیش از دو کلمه باشد, مانند: خنجری برار عزیزی, فلاح ناگزیر لنگرودی, قره خانی علی آبادی, امیری پور مقدم و نظایر آن.

تبصره: کلماتی که به (یاء نسبت) به صورت مفرد یا جمع ختم شوند یک کلمه محسوب می شوند, مانند: حسینی, حسینیان و غیره.

3 - نام خانوادگی از واژه های خارجی یا با آن ترکیب شده باشد, مانند: علی اف, چارلتون, جانسون و غیره.

4 - نام خانوادگی از کلمات مذموم و یا مغایر با ارزشهای فرهنگ اسلامی باشد, مانند: بی دین, شیطان پرست, شاه پرست و نظایر آن.

5 - نام خانوادگی از واژه های منسوب به مناصب یا القاب و عناوین باشد, مانند: سرهنگ, خان, مهندس و ...

6 - نام خانوادگی از اسامی محل یا منسوب به محل و نامناسب باشد.

7 - هرگاه محکومیت جزایی موثر برای یکی از افراد خانواده پیش بیاید و داشتن آن نام خانوادگی موجب ننگ و سرافکندگی باشد. (ارایه رونوشت مصدق دادنامه قطعی, الزامی است)

1/7 - محکومیت موثر کیفری عبارت است از محکومیت به حد, محکومیت به قطع یا نقص عضو, محکومیت به مجازات حبس از یک سال به بالا در جرایم عمدی, محکومیت به جزای نقدی به مبلغ دو میلیون ریال و بالاتر, سابقه محکومیت لازم الاجرا دو بار یا بیشتر به علت جرمهای عمدی مشابه با هر میزان مجازات (جرمهای عمدی مشابه نظیر سرقت, کلاهبرداری, اختلاس, ارتشاء و خیانت در امانت)

8 - هرگاه تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی پدر, جد پدری, فرزند, برادر, خواهر و عمو باشد.

1/8 - تغییر نام خانوادگی به منظور وحدت با نام خانوادگی مردی که مادر پس از فوت پدر طفل با وی مزاوجت می نماید با رعایت سایر مقررات مربوطه بلااشکال است.

موارد حذف پیشوند یا پسوند نام خانوادگی

اشخاص واجد شرایط می توانند در موارد زیر حذف پیشوند یا پسوند نام خانوادگی خود را درخواست نمایند:

1- نام خانوادگی, ترکیبی از یک واژه و نام محل یا منسوب به محل باشد, مانند: افتخاری تهرانی, تبریزی رادمنش و نظیر آن.

2- نام خانوادگی, ترکیبی از یک واژه و نام ایل یا طایفه باشد, مانند: محسنی قشقائی, زرالوندی احمدی و ...

3- نام خانوادگی, ترکیبی از یک واژه و نام یکی از حرف یا مشاغل باشد, مانند: بنکدار قاسمی, مجیدی سقطچی و غیره.

4- هرگاه پیشوند یا پسوند نام خانوادگی, حرف, عدد یا کلمه زاید باشد, مانند: م قاسمی, شکوهی هفت, مرحومه حسنی و غیره.

تبصره 1 - هرگاه نام خانوادگی ترکیبی از دو نام محل یا منسوب به محل, دو شغل یا دو ایل و طایفه یا ترکیبی از آنها باشد, به انتخاب متقاضی یکی از دو جزء قابل حذف است, مانند: شیرازی مشهدی, قناد زرگر, موگوئی بختیاری و نظایر آن.

تبصره 2 -  چنانچه نام خانوادگی ترکیبی از یک واژه و نام محل یا منسوب به محل به همراه یک کلمه یا پسوند بعد از نام محل باشد به هنگام حذف نام محل, کلمه مزبور نیز حذف می گردد, مانند: امیری دزفولی زاده

تبصره 3 - تغییر نام خانوادگی ازطریق وحدت (ردیف 8) ازشمول موارد مندرج در این بند  مستثنی خواهد بود.

مدارک لازم:

1-  اصل شناسنامه متقاضی و کپی تمام صفحات آن
2-  سه قطعه عکس 3 در4 متقاضی
3-  تکمیل و ارائه  درخواست تغییر نام خانوادگی(نمونه شماره 112)
4-  تصویر دو طرف کارت اقامت
5- پرداخت هزینه 

** توجه : رسیدگی به درخواست تغییر نام و نام خانوادگی در سازمان ثبت احوال داخل کشور (حوزه محل صدور شناسنامه) انجام می گیرد و به طور متوسط 6 ماه بطول می انجامد.

*روش پرداخت هزینه‌های خدمات کنسولی تا اطلاع ثانوی: 

بدلیل برخی مشکلات و محدودیت‌های بانکی، ارائه خدمات کنسولی در این نمایندگی صرفا بصورت حضوری و پرداخت نقدی از طریق "دستگاه دریافت وجه اتوماتیک" مستقر در سالن مراجعات بخش کنسولی، میسر می باشد. بدیهی است به محض مهیا شدن روش‌های پرداخت غیر حضوری، مراتب اطلاع‌رسانی خواهد شد.